انسان موجودی اجتماعیست و این موجود اجتماعی پس از رفع نیازهای ضروری اولیۀ خود، مثل تأمین خوراک، پوشاک، امنیت و… که اصطلاحاً نیازهایی زیستی محسوب می‌شوند، با به دست آوردن وقت آزاد به نیازهای دیگری روی می‌آورد که در وهلۀ دوم اهمیت پیدا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این نیاز‌ها، نیاز به تفریح و سرگرمی است. انسان‌ها از دیرباز – از زمان غارنشینی تا به جهان متمدن امروز – نسبت به یکنواخت شدن زندگی خود، روی خوشی نشان نداده و دائماً در تلاش بوده‌اند که با انجام فعالیت‌هایی، اوقات فراغت خود را مطبوع سازند و به حال متعادل خود بازگردند. این فعالیت‌های سرگرم‌کننده، به مرور شکل ساختارمندی به خود گرفتند و تا جایی پیش رفتند که در جوامع، افرادی وقت خود را صرف یادگیری و کسب مهارت در این فعالیت‌ها کردند و بدین طریق شغل به دست آوردند. لازم به گفتن نیست که مقولۀ سرگرمی، ارتباط تنگاتنگی با پیدایش هنرها دارد و بزرگ‌ترین نمود آن در دنیای امروز، در صنعت سینما و تلویزیون دیده می‌شود.

رسانه‌ها در شکل‌گیری و گسترش انواع سرگرمی نقش مستقیمی دارند و فراگیر شدن اینترنت و فضای مجازی در دهۀ گذشته، باعث به وجود آمدن اشکال جدیدی از سرگرمی‌ها به خصوص در حوزۀ تصویر شده است. یکی از رسانه‌هایی که نقش به سزایی در شکل‌گیری این نوع از سرگرمی‌های جدید داشته است، وب‌سایت یوتوب (YouTube) است. این وب‌سایت که جزئی از شبکه‌های اجتماعی (Social Media) نیز به شمار می‌رود، با خلق پدیدۀ «یوتوبری»، به معنای شغلی با وظیفۀ تولید محتوا برای این شبکه، آغازگر نسل جدیدی از سرگرمی‌های حوزۀ تصویر بوده است.

یوتوب و یوتوبری

می‌توان گفت معروف‌ترین وب‌سایت بارگذاری و تماشای ویدیو در جهان، وب‌سایت یوتوب است. این شبکه، یک سرویس اشتراک ویدیوی آزاد است که در سال ۲۰۰۵، توسط سه شخص به نام‌های چاد هرلی (Chad Hurley)، استیو چن (Steve Chen) و جاوید کریم (Jawed Karim) که هر سه جزو کارمندان شرکت پی‌پال (PayPal) بودند، راه‌اندازی و یک سال پس از راه‌اندازی، توسط شرکت گوگل خریداری شد. این وب‌سایت از همان آغاز به سرعت رشد کرد؛ به طوری که در ماه ژوئیۀ سال ۲۰۰۶، اعلام شد که هر روز در یوتیوب بیش از ۶۵۰۰۰ ویدئو بارگذاری می‌شود و ۱۰۰ میلیون بار مورد بازدید قرار می‌گیرد. با توجه به آمار ارائه شده توسط شرکت تحقیقات بازار کام اسکور (ComScore)، یوتوب بهترین وب‌سایت بارگذاری ویدیو در ایالات متحدۀ‌ آمریکاست که فقط تا ماه می سال ۲۰۱۰، چهارده میلیارد فیلم در آن بارگذاری شده است و در هر دقیقه، حدود ۶۰ ساعت ویدیو در یوتوب منتشر می‌گردد.

نخستین ویدیوی بارگذاری شده در یوتوب با نام «من در باغ وحش» (Me at the zoo)، متعلق به جاوید کریم، از بنیان‌گذاران این شبکه است که او را در باغ وحش سان‌دیگو نشان می‌دهد و تاکنون بیش از ۲۳۰ میلیون بار دیده شده است.

در روزهای نخست یوتوب، هیچ راهی برای کسب درآمد از ویدیوها در این پلتفرم وجود نداشت. بسیاری از محتوای این شبکه اصطلاحاً خانگی (Homemade) و توسط علاقه‌مندان تولید شده بود که هیچ هدف‌گذاری‌ای برای کسب درآمد در این شبکه نداشتند. نخستین تبلیغات هدفمند در این سایت به صورت تبلیغات ویدیویی مشارکتی بود؛ بدین صورت که به کاربران امکان مشاهدۀ محتوایی اختصاصی با کلیک بر روی تبلیغ را می‌دادند. هنگامی که سخن از تبلیغات در یوتوب به میان آمد، در ماه آگوست سال ۲۰۰۶، چاد هرلی، مدیرعامل یوتوب، ایدۀ گسترش در حوزه‌های تبلیغاتی را که در آن زمان کم‌تر کاربرپسند بودند، رد کرد و گفت: «ما فکر می‌کنیم راه‌های بهتری برای تعامل مردم با برندها نسبت به اجبار کردنشان برای دیدن یک آگهی تجاری پیش از تماشای محتوای اصلی وجود دارد. می‌توانید از هر کسی در این شبکه بپرسید که آیا از این تجربه لذت می برد یا نه و آن‌ها احتمالاً جواب منفی خواهند داد.» با این‌حال در ماه آگوست سال ۲۰۰۷، یوتوب آغاز به اجرای تبلیغات درون ویدیویی (in-video ads) کرد و این آغازی بر «مانیتایز شدن» (Monetization) و ایجاد سمتی تحت عنوان «یوتوبر» (YouTuber) بود. «مانیتایز شدن» به معنای کسب درآمد مالی از این شبکه است و «یوتوبر» به کسی اطلاق می‌شود که به طور منظم برای این شبکه محتوا تولید می‌کند و از آن درآمد دارد. این اقدامات باعث شد که در طول دهۀ ۲۰۱۰، توانایی یوتوبرها برای دستیابی به ثروت و شهرت، به دلیل موفقیت در این شبکه به طور چشمگیری افزایش یابد و درآمد آن‌ها به مراتب بیشتر شود. در سال ۲۰۲۱، مجلۀ فوربس (Forbes)، از مشهورترین مجله‌های اقتصادی جهان، تخمین زد که بیشترین درآمد در آن سال از آن مستر بیست (MrBeast) با رقم ۵۱ میلیون دلار بود. مستر بیست، از قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین یوتوبرهای حال حاضر است که در زمینۀ سرگرمی محتوا تولید می‌کند.

پس از آن که سیستم مانیتایز یوتوب شروع به کار کرد، کاربرانی که تا پیش از آن از روی علاقه بر روی این شبکه ویدیو بارگذاری می‌کردند، قادر شدند که در کنار این کار درآمد مالی نیز کسب کنند؛ بدین گونه پدیدۀ «یوتوبری» آغاز شد. یوتوبر، به هر کسی گفته می‌شود که برای شبکۀ یوتوب محتوا تولید کند اما عمدتاً کسانی بودند که در خانه، با استفاده از یک سیستم رایانۀ خانگی (PC) و یک هدفون در گوش، با «واکنش» (Reaction) نشان دادن به موضوعات مختلف یا پخش زنده از انجام بازی ویدیویی خود، توانستند توجه جمع زیادی از مخاطبان را به خود جلب کنند. در این بین یوتوبرهای دیگری نیز بودند که تلاش می‌کردند با انجام کارهای متنوع‌تر راه دیگری را پیش بگیرند و در حوزه‌های دیگر سرگرم‌سازی فعالیت کنند. یکی از این یوتوبرها، مستر بیست است.

دربارۀ مستر بیست

جیمی دانلدسان (Jimmy Donaldson) که بیشتر با نام MrBeast شناخته می‌شود، یک یوتوبر آمریکاییست که در ماه می ۱۹۹۸ در ایالت کانزاس ایالات متحده متولد شد. او به عنوان پیشگام در ژانری از ویدیوهای یوتوب شناخته می‌شود که بر روی شیرین‌کاری‌های (stunts) گران قیمت تمرکز دارد.

دانلدسان در اوایل سال ۲۰۱۲ در سن ۱۳ سالگی تحت عنوان MrBeast6000 شروع به آپلود ویدیو در این شبکه کرد که محتوای ویدیوهایش را پخش انجام بازی‌های ویدیویی، تخمین زدن ثروت یوتوبرهای دیگر و راهنمایی‌هایی برای کسانی که می‌خواهند یوتوبر شوند، شامل می‌شد. در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، او با مجموعه ویدیوهای «بدترین اینترو (مقدمه‌)های یوتوب» شروع به کسب شهرت کرد. او در این ویدیوها، به این اینتروها واکنش نشان می‌داد و با آن‌ها شوخی‌هایی می‌کرد. دانلدسان در همان سال ۲۰۱۶، پس از به دست آوردن بالغ بر سی هزار مشترک (Subscriber)، از دانشگاه خود، دانشگاه کارولینای شرقی، انصراف داد تا به عنوان یک یوتوبر تمام‌وقت این کار را دنبال کند؛ اما مادرش با این مسئله موافقت نکرد و او مجبور به ترک خانه شد. با رشد آمار کانال مستر بیست، دانلدسان چهار دوست دوران کودکی خود را استخدام کرد تا در تولید محتوای کانال او مشارکت کنند.

در سال ۲۰۱۷، دانلدسان یک ویدیو – تقریباً به مدت یک روز – از خود منتشر کرد که در آن تا عدد ۱۰۰۰۰۰ می‌شمرد. این کار برای او ۴۰ ساعت به طول انجامیده بود و سرعت برخی از قسمت‌های ویدیو بیشتر شده بود تا زمان آن به کم‌تر از بیست و چهار ساعت برسد. با وایرال (فراگیر شدن در فضای مجازی) شدن این ویدیو، او توانست در عرض چند روز، ده‌ها هزار بازدید به دست آورد، شهرت بیشتری نسبت به قبل کسب کند و ویدیوهای دیگرش در آینده به بازدیدهای میلیونی برسد. او پس از آن با شیرین‌کاری‌هایی مانند تلاش برای شکستن شیشه با استفاده از صد مگافون، تماشای خشک شدن رنگ به مدت یک ساعت، تلاش برای ماندن در زیر آب به مدت ۲۴ ساعت (که به دلیل مشکلات سلامتی با شکست مواجه شد) و تلاش ناموفق چرخاندن یک اسپینر به مدت یک روز محبوبیت بیشتری پیدا کرد. تا سال ۲۰۱۸، دانلدسان با اهدای یک میلیون دلار از طریق شیرین‌کاری‌های عجیب و غریب خود به امور خیریه، باعث شد عنوان «بزرگترین بشردوست (Philanthropist) یوتوب» را به خود اختصاص دهد.

در نوامبر ۲۰۲۱، دانلدسان فضای بازی سریال بازی ماهی مرکب (Squid Game) را در زندگی واقعی بازآفرینی کرد که در آن ۴۵۶ نفر برای یک جایزۀ نقدی ۴۵۶۰۰۰ دلاری، رقابت کردند؛ البته تمامی بخش‌های بازی این مسابقه بدون خشونت انجام شد. این ویدیو تاکنون بیش از ۳۰۰ میلیون بازدید داشته است که آن را به پربازدیدترین ویدیوی یوتوب مستر بیست و هم‌چنین یکی از پربیننده‌ترین ویدیوهای یوتوب در سال ۲۰۲۱ تبدیل کرده است. مجلۀ وایس (Vice) در نقدی در باب این ویدیو بیان کرده است که «به طور بدی پیام ضدسرمایه‌داری سریال بازی ماهی مرکب را اشتباه متوجه شده است.»

مستر بیست, علاوه بر کانال اصلی MrBeast، چهار کانال دیگر با عنوان‌های بیست واکنش نشان می‌دهد (Beast Reacts)، MrBeast Gaming، MrBeast 2 و کمک‌های بشردوستانۀ بیست (Beast Philanthropy) نیز دارد.

عمدۀ محتوای ویدیوهای سال‌های اخیر مستر بیست، شامل انجام چالش‌ها و مسابقاتیست که با اهدای جوایز نقدی به شرکت‌کنندگان همراه است؛ مثل مسابقۀ سریال بازی ماهی مرکب، دستیابی به الماس صدهزار دلاری با رد شدن از لابه‌لای نورهای لیزری و یا پیشنهاد صدهزار دلاری به مردم برای ترک کردن شغل یا تحصیل خود. از دیگر ویدیوهای او، می‌توان به ولاگ‌هایی (ویدیوهای زندگی روزمرۀ یک شخص) اشاره کرد که او در آن‌ها چالش‌های تک‌نفره انجام می‌دهد؛ مانند گذراندن ۵۰ ساعت در قطب جنوب، نخوردن غذا به مدت سی روز و یا گذراندن ۲۴ ساعت در یخ.

علاوه بر این‌ها او در کانال بیست واکنش نشان می‌دهد، ویدیوهایی از واکنش نشان دادن خود به موضوعات مختلف بارگذاری کرده و در کانال MrBeast Gaming ویدیوهایی از انجام دادن بازی‌های ویدیویی و انجام چالش در آن بازی‌ها پخش می‌کند که هر دو مورد از رایج‌ترین انواع ویدیوهای یوتوبی هستند.

در ۲۸ ژوئیۀ ۲۰۲۲، تعداد مشترکان کانال مستر بیست از عدد ۱۰۰ میلیون مشترک گذشت و او را به پنجمین کانال و دومین یوتوبر – پس از پیودی‌پای (PewDiePie) (یوتوبر دیگر حوزۀ سرگرمی و بازی‌های ویدیویی) – تبدیل کرد که به این موفقیت دست یافته است. در ۱۷ نوامبر ۲۰۲۲، دانلدسان با کانال مستر بیست خود با ۱۱۲،۱۹۳،۱۳۹ مشترک علاوه بر جلو زدن از تعداد دنبال‌کنندگان کانال پیودی‌پای، به رکورد جهانی گینس «دارندۀ بیش‌ترین مشترک تک‌نفرۀ مرد یوتوب» دست پیدا کرد. او هم‌اکنون دارندۀ چهارمین کانال یوتوب با بیشترین تعداد مشترک است. هم‌چنین نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که دانلدسان یکی از محبوب‌ترین یوتوبرهای این پلتفرم است. نظرسنجی SurveyMonkey در سال ۲۰۲۱ می‌گوید که ۷۰ درصد از پاسخ‌دهندگان دیدگاه مثبتی نسبت به او دارند؛ در حالی که دیدگاه ۱۲ درصد نامطلوب است.

مستر بیست، هم چنین با همکاری مارک رابر (Mark Rober)، مهندس سابق ناسا، تاکنون دو کمپین با نام‌های #TeamTrees و #TeamSeas برای جمع‌آوری کمک‌های نقدی تشکیل داده است که هدف آن‌ها به ترتیب کاشت درخت و پاک‌سازی دریاها و اقیانوس‌ها بوده است.

آن‌چه که باعث جذب مخاطب از سوی ویدیوهای کانال مستر بیست شده، مشخصاً در وهلۀ اول انجام چالش‌های گوناگونیست که در آن‌ها هم افراد دیگر می‌توانند شرکت کنند و هم جوایز نقدی قابل توجهی به همراه دارد. در وهلۀ دوم، انجام چالش های شخصی مستر بیست نیز می‌تواند برای بیننده جذاب باشد؛ از این سو که هم در نوع خود «عجیب و غریب» هستند و هم هر کسی حاضر به انجام دادن آن‌ها نیست. گفتن این نکته هم که ویدیوهای او به شکلی حرفه‌ای هم فیلم‌برداری و هم تدوین می‌شوند، خالی از لطف نیست و این کیفیت بالای ویدیوها قطعاً در جذب مخاطبان تأثیر زیادی داشته است.

در حال حاضر، تیم همراه او متشکل از سی نفر است و بالاترین درآمد مالی تولیدکنندگان محتوای یوتوب را دارد.